TERM51-GS.rs3 (53)
EDUSegmentTaggerCentral Unit
1Toponimoen normalizazio lanetan geografiako terminologiak dituen arazoak.GS
2 Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailordetzako Ikerketa eta Informaziorako Zuzendaritzak eskatu zidan txosten baten edukian oinarritzen da, hain zuzen, Nazioarteko Terminologia Biltzarrean aurkeztu nahi dudan komunikazioa. GS
3 Donostian aurkeztu nuen txostena joan zen azaroan Euskararen Aholku Batzordearen baitan Toponimiako Batzorde Bereziak egindako lehenengo bileran. GS
4 Geografiako terminologia normalizatzeko premia, eta zehatzago esanda, toponimiarekin loturik dagoen terminologia normalizatzeko premia,GS
5 EAEko toponimia normalizatzeko lanak egiteanGS
6 sortu zen, azken hamar urteotan Deustuko Unibertsitateko DEIKER Institutuak egiten diharduen lanen barruan.GS
7 Geografiaren normalizazioa egoera eskasean aurkitzen da EAEn eta Nafarroan,GS
8 gure inguruan egunero geografiako lexikoa erabiltzerakoanGS
9 ikus daitekeen anarkiak azaltzen duen moduan:GS
10 mapak, bideetako errotulazioa, testu liburuak, komunikabideak, etabar.GS
11 Bakoitzak bere aburuen araberako geografiako terminologia erabiltzen du,GS
12 eta horrela, egoera nahasia da, eta koherentziarik gabea.GS
13 Nazio Batuek geografiako izenen normalizaziorako 1967an Genoan egindako Lehenengo Biltzarrean gomendioak egin zituzten geografiako terminologiari buruz etaGS
14 glosarioak egiteko. GS
15 Entitate geografikoen izaeraren azterketari buruzkoa da 19A gomendioa:GS
16 "Eskualde jakin batean entitate geografikoek izena badute,GS
17 entitate horien izaerari buruzko azterketei ekiteko gomendioa egiten da; baita entitate horiek izendatzeko erabilitako hitzen esanahi desberdinei buruz ere..."GS
18 Komunikazioan landuko ditugun alderdiak zehaztu baino lehen,GS
19 toponimo kontzeptuaren definizioa emango dugu,GS
20 geografiako terminoarekin duen loturari dagokionean.GS
21 Definizioz, toponimoa edo izen geografikoa hauxe da:GS
22 "izen propio bat da,GS
23 eta osagai espezifiko bat dauka, eta gehienetan, baita osagai komun edo orokor bat ere.GS
24 Entitate geografikoaren izaeraGS
25 orokorrean hartutaGS
26 identifikatzen du azken osagai horrek,GS
27 eta osagai espezifikoak, aldiz, modu partikularrean identifikatzen du". GS
28 Esate baterako, Peña de Anboto, Avenida Ramón y Cajal, Río Ibaizabal, Alto de la Horca...GS
29 Toponimo definizioa bera da termino geografikoaren garrantzia ikusarazten diguna;GS
30 are gehiago, toponimoen normalizazio lanetan bi bertsio proposatzen direla kontuan hartzen bada (euskara eta gaztelera).GS
31 Horrek esan nahi du,GS
32 hala, oso goitik hartuta,GS
33 osagai orokorra itzuli egin daitekeela, eta osagai espezifikoa bat ere aldatu gabe utzi behar dela. GS
34 Adibidez, goian aipatutako toponimoak honela normalizatuko lirateke euskaraz: Anbotoko atxa, Ram?ó y Cajal etorbidea (?), Ibaizabal, La Horca gaina (?). GS
35 Jarraian zenbait gogoeta puntu aipatutako ditugu eskuetan darabilgun gai honen gainean:GS
36 1.- Ez dugu ezagutzen osagai orokor askoren esanahi zehatza: "alto", "gaina" (bortua, mendia, gailurra...).GS
37 2.- "Normalizatutakoa" termino geografikoa edonola esleitzen da: GS
38adibidez, Deustuko auzoan bi "etorbide" aurkitzen dira,GS
39 eta egia esan, ez lukete termino bera eduki behar:GS
40 Avenida Ramón y Cajal (kalea) eta Avenida Lehendakari Agirre (etorbidea).GS
41 3.- Ez dago geografiako terminologia normalizaturik:GS
42 adibidez,GS
43 "avenida" terminoa itzultzekoGS
44 "ibilbidea", "etorbidea", "pasealekua" etab. erabiltzen dira, udal bakoitzaren arabera, edoGS
45 "pico" itzultzeko,GS
46 "gailur", "haitzorrotza", "haizpunta", "mokorra", "mokoa", "punta", "tontorra"... ikerketa egin duen pertsonaren edo erakundearen arabera (DEIKER, Elhuyar, Nafarroako Gobernua, Euskaltzaindia...).GS
47 Aurkezpen horren ondoren, komunikazioak gai hauek hartuko ditu:GS
48 1.- Arazoen analisia "geografiako terminologiaren erabiltzailearen" ikuspuntutik.GS
49 2.- Toponimia normalizatzeko lanen barruan geografiako terminologia normalizatzeak daukan garrantzia eta hori egiteko dagoen premia.GS
50 Nazio Batuen gomendioak eta espezialistenak bilduko dira.GS
51 3.- Deustuko Unibertsitateko DEIKER Institutuak toponimia normalizatzeko lanetan termino geografikoari eman zaion tratamendua laburbilduko da.GS
52 4.-Ondorioak.GS
53 Galderak eta iradokizunak.GS